De vraag duikt vaak op: “Moeten we nu een audit doen of een pentest?” Het antwoord is minder zwart-wit dan het lijkt. Beide instrumenten hebben waarde, maar richten zich op verschillende doelen. Een audit kijkt naar beleid en processen, een pentest naar de weerbaarheid van systemen in de praktijk. Samen geven ze een compleet beeld van hoe veilig een organisatie werkelijk is.
De urgentie neemt bovendien toe. De komst van de NIS2-richtlijn verplicht organisaties om hun beveiliging aantoonbaar op orde te hebben. Ook verzekeraars en toezichthouders stellen steeds strengere eisen. Het gaat dus niet meer alleen om een vinkje, maar om echte zekerheid.
Wat is een audit?
Een audit is in de kern een spiegel. Er wordt getoetst of beleid, processen en governance op orde zijn en of er wordt voldaan aan normen zoals ISO 27001 of NEN 7510. Vragen die centraal staan zijn bijvoorbeeld:
- Is het wachtwoordbeleid niet alleen op papier geregeld, maar ook in gebruik?
- Zijn rollen en verantwoordelijkheden helder belegd?
- Worden securitymaatregelen structureel uitgevoerd of alleen vlak voor de audit?
Het resultaat is zekerheid voor bestuur, toezichthouders en klanten dat de organisatie ‘in control’ is. Een waardevol instrument, al geldt daarbij één belangrijke nuance: hackers lezen geen beleidsdocumenten.
Wat is een pentest?
Een pentest, voluit penetratietest, gaat uit van de praktijk. Hierbij worden dezelfde technieken toegepast als door kwaadwillende aanvallers: kwetsbaarheden opsporen en kijken hoe ver er kan worden doorgedrongen in systemen en applicaties.
Voorbeelden:
- Webapplicatie-pentest: het testen van portals of online applicaties.
- Netwerk-pentest: het onderzoeken van interne of externe netwerken.
- Red teaming: een scenario waarin testers zich gedragen als een echte aanvaller.
Pentesten maken snel duidelijk waar de technische zwakke plekken zitten. Soms levert dit verrassende uitkomsten op: een netwerk dat keurig compliant oogt, blijkt in de praktijk kwetsbaar via een vergeten wifi-netwerk of een slecht geconfigureerde server.
Black box, white box en grey box
Pentesten kennen verschillende aanpakken, afhankelijk van de hoeveelheid informatie die vooraf wordt gedeeld:
- Black box: testers krijgen geen informatie en starten net als een externe aanvaller vanaf nul. Realistisch en vaak tijdsintensief.
- White box: testers krijgen volledige toegang tot documentatie en accounts. Dit maakt diepgaand en efficiënt testen mogelijk.
- Grey box: de middenweg, waarbij testers beperkte informatie ontvangen en toch in staat zijn een realistisch beeld te schetsen.
De keuze hangt af van de doelstelling: moet vooral de externe weerbaarheid getest worden, of juist de interne diepte?
En hoe zit het met security scans?
De security scan van GroupSecure gaat nadrukkelijk verder dan standaard geautomatiseerde scans. Met gespecialiseerde tools én de expertise van consultants brengen we niet alleen technische kwetsbaarheden in kaart, maar ook menselijke factoren en compliance-aspecten. Denk aan configuratiefouten, onveilige accounts of bewustwordingsproblemen. Het resultaat is een helder rapport met aanbevelingen en prioriteiten, zodat je direct stappen kunt zetten om risico’s te verkleinen. Zo ontstaat een breed beeld dat vaak dient als nulmeting, onafhankelijke APK of startpunt voor een verbetertraject.
Audit vs. pentest vs. security scan: de belangrijkste verschillen
Een audit kijkt vooral naar beleid en processen en geeft zekerheid richting bestuur en toezichthouders. Een pentest laat zien of systemen en applicaties in de praktijk bestand zijn tegen een aanval. De security scan van GroupSecure combineert beide invalshoeken: technische kwetsbaarheden, menselijke factoren en compliance-aspecten worden in kaart gebracht. Daarmee is de scan breder inzetbaar, als nulmeting, als onafhankelijke APK of als startpunt voor een verbetertraject.
Wat gebeurt er na afloop?
Een rapport is geen eindpunt maar een startpunt. Of het nu om een audit, een security scan of een pentest gaat: de echte waarde zit in wat je erna doet.
- Een audit vraagt om verbeterplannen en het bijstellen van beleid.
- Een pentest vraagt om concrete acties op kwetsbaarheden, vaak gevolgd door een her-test om te controleren of de maatregelen effectief zijn.
- Een scan vraagt om prioriteren en het doorvoeren van quick wins.
Een rapport dat ongebruikt in een la verdwijnt, levert geen enkele verbetering op en verandert dus niets aan het risico.
Management én operatie
Audits, scans en pentesten bedienen verschillende doelgroepen. Een audit geeft bestuur en toezichthouders vertrouwen dat processen en beleid aantoonbaar kloppen. Een pentest geeft IT- en securityteams inzicht in de technische realiteit. Een scan slaat de brug daartussen en maakt snel zichtbaar waar de pijnpunten zitten. Pas als deze lagen samenkomen, beleid, operatie én praktijk, ontstaat grip op risico’s en draagvlak voor verbetermaatregelen.
Wanneer kies je wat?
De keuze hangt af van de context:
- Compliance pf certificering nodig? Audit.
- Inzicht in technische weerbaarheid nodig? Pentest.
- Een brede nulmeting of APK die techniek, mens en proces meeneemt? Security scan van GroupSecure.
Steeds meer organisaties kiezen ervoor om audit, scan en pentest slim te combineren. Dit sluit ook beter aan bij de eisen van NIS2, die organisaties dwingt zowel processen als techniek aantoonbaar op orde te hebben. Daarmee ontstaat niet alleen bestuurlijke zekerheid of technische inzichten, maar een volledig beeld van de beveiliging in de praktijk.
Waar het om draait
Vinkjes zijn niet genoeg, technische zekerheid ook niet. Pas door audits, pentesten en waar nodig scans slim te combineren, weet je zeker dat je organisatie niet alleen compliant is, maar ook daadwerkelijk weerbaar. Wil je weten wat dit concreet betekent voor jouw organisatie? Plan een vrijblijvend adviesgesprek met GroupSecure.
